ม.รังสิต เปิดสถาบันไผ่กู้ชาติและวิชาไผ่ศาสตร์ ช่วยพลิกฟื้น เศรษฐกิจ “ไผ่ไทย” สู่ตลาดโลก

11 Sep 2019

 

 

"ไผ่" ที่เขาว่ากันเป็นกระแสโลก หรือ แค่กระแสหลอก
เพราะเหตุใดจึงต้องไผ่ ไผ่ฟื้นฟูป่าและดีต่อระบบนิเวศจริงหรือ
หากไผ่ดีจริง ประเทศไทยมีความพร้อมและศักยภาพแค่ไหน”

 

กระแส “ไผ่” พืชเศรษฐกิจที่กำลังมาแรงในช่วงศตวรรษที่ 21 ยังเป็นคำถามสำหรับสังคม ความลังเลต่อสถานการณ์ที่ว่า เกษตรกรอยากปลูกแต่ปรากฏว่ายังเข้าไม่ถึงองค์ความรู้พื้นฐานที่จำเป็น เช่น สายพันธุ์ที่ตลาดต้องการ ส่วนของตลาดเองยังคงต้องการข้อมูลที่ชัดเจนทั้งดีมานด์และซับพลาย รวมถึงความต้องการการสนับสนุนจากภาคอุตสาหกรรมการแปรรูปอย่างเป็นระบบ ที่สำคัญยังต้องการงานวิจัยและพัฒนา (R&D) มารับรองอีกมากมาย เพื่อพลิกฟื้นพืชท้องถิ่นของเราขึ้นมา เนื่องจากปัจจุบันจะพบว่า ไผ่เป็นพืชที่ถูกทอดทิ้งมานานด้วยความที่ว่าเป็นพืชใกล้ตัวทำให้ถูกมองข้าม ทว่าวิถีชีวิตคนไทยในอดีตมีความผูกพันกับไผ่มายาวนานเรียกได้ว่าเป็นต้นไม้มหัศจรรย์ มีคุณค่า ประโยชน์นานับประกาลในทุกส่วน อาทิ เป็นอาหารทั้งคนและสัตว์ บรรจุและห่ออาหาร ทำเป็นเครื่องใช้สอย ใช้เป็นสิ่งปลูกสร้างอาคารบ้านเรือน ฯลฯ ซึ่งจะเห็นว่ามีนวัตกรรมจากไผ่เกิดขึ้นมากมาย

  

 


ด้วยความมุ่งหมายของ ดร.อาทิตย์ อุไรรัตน์ อธิการบดีมหาวิทยาลัยรังสิต เล็งเห็นว่า ในฐานะที่เราเป็นสถาบันการศึกษาเรามีความพร้อมในด้านองค์ความรู้หลากหลายศาสตร์ ทั้งวิชาการ วิชางาน วิชาคน เราสามารถสร้างนวัตกรรมเพื่อต่อยอดองค์ความรู้ส่งต่อไปช่วยเหลือสังคมได้ ฉะนั้นการจะพลิกวิกฤติพืชอย่างไผ่ไทยให้เกิดในตลาดโลกได้นั้น จะประสบความสำเร็จหรือไปถึงเป้าหมายได้ไม่ได้เลยหากเราปล่อยให้เกษตรกร หรือหน่วยงานบางหน่วยเดินหน้าเพียงลำพัง เพราะเป้าหมายใหญ่มีทั้งการฟื้นฟูป่าและสิ่งแวดล้อม พัฒนาคุณภาพชีวิตชาวบ้าน พัฒนาระบบเศรษฐกิจฐานราก ตั้งแต่ต้นคือ เรื่องของการส่งเสริมการปลูก ขยายพันธุ์ รับซื้อ แปรรูป มุ่งสู่ตลาดอุตสาหกรรมทั้งไทยและนานาชาติ หรือแม้กระทั่งการเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขัน วิจัยคิดค้นนวัตกรรมใหม่ ฯลฯ ทั้งหมดนี้เป็นเรื่องที่ต้องร่วมมือกัน

  

 

  

มหาวิทยาลัยรังสิต เป็นสถาบันการศึกษาที่เป็นศูนย์รวมของขุมทรัพย์ทางปัญญาอยู่แล้ว จึงได้ริเริ่มจัดตั้ง “สถาบันไผ่กู้ชาติ” (Bamboo For Nation) และบรรจุวิชา “ไผ่ศาสตร์” เพิ่มเข้ามาในการเรียนการสอนของคณะต่างๆ เพื่อเป็นการบูรณาการความรู้และสร้างนวัตกรรมร่วมกัน โดยสถาบันดังกล่าวจะเป็นเสมือนศูนย์กลางพัฒนา ยกระดับความเป็นอยู่และความมั่นคงในการประกอบอาชีพให้กับเกษตรกรไทย โดยผลักดันพืชท้องถิ่นอย่าง “ไผ่” ซึ่งเป็นพืชที่หาได้ง่ายทุกพื้นที่ของประเทศไทย และมีคุณประโยชน์อนันต์ ซึ่งจากการรวบรวมข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับคุณค่าและประโยชน์ของไผ่ เรียกว่า เป็นอีกหนึ่งพืชที่น่าสนใจ สำหรับสถาบันไผ่กู้ชาตินั้นได้รับเกียรติจาก คุณสภลท์ บุญเสริมสุข นักวิชาการป่าไม้ชำนาญการพิเศษ ผู้อำนวยการส่วนความร่วมมือด้านการป่าไม้ระหว่างประเทศ กรมป่าไม้ และผู้ทรงคุณวุฒิมากมายที่มีความรู้และประสบการณ์ในการร่วมพัฒนาไผ่ให้กลายเป็นพืชเศรษฐกิจสำคัญ ผู้ซึ่งรับอาสามาเป็นที่ปรึกษาในการก่อตั้งสถาบันไผ่กู้ชาติ ร่วมเดินหน้าจัดตั้งศูนย์กลางองค์ความรู้ การต่อยอดนวัตกรรม การส่งเสริมการตลาด สิ่งแวดล้อม และความร่วมมือกับหน่วยงาน องค์กรต่างๆ ของภาครัฐและเอกชนทั้งในและต่างประเทศ เพื่อช่วยพัฒนาไผ่ให้สามารถนำกลับมาเป็นพืชที่น่าสนใจ น่าปลูก เป็นพืชอีกชนิดหนึ่งที่พลิกฟื้นเศรษฐกิจและความอุดมสมบูรณ์ของป่าประเทศไทยได้จริง

 

 

 

 

ด้าน ศ.(พิเศษ) วิชา มหาคุณ คณบดีคณะนิติศาสตร์ ในฐานะประธานสถาบันไผ่กู้ชาติ มหาวิทยาลัยรังสิต กล่าวว่า “ไผ่” เป็นเรื่องที่รัฐสามารถนำมากำหนดเป็นยุทธศาสตร์ชาติได้ หากรัฐบาลให้ความสำคัญและเล็งเห็นประโยชน์จากการสร้างมูลค่าเพิ่ม (Value Added) ของไผ่ พร้อมเดินหน้าสนับสนุนและผลักดันให้เกิดตลาดกลางระหว่างผู้ซื้อและผู้ขาย มีนโยบายเยียวยาค่าใช้จ่ายแก่เกษตรกรที่เข้าร่วมโครงการปลูกไผ่อย่างจริงจังในช่วงระยะทดลองเหมือนกับประเทศจีน มีการสร้างความรู้ความเข้าใจ พื้นที่ไหนเหมาะกับการปลูก การคัดเลือกสายพันธุ์ที่สำหรับการแปรรูปให้ตรงกับความต้องการของตลาด รวมถึงหน่วยงานภาครัฐ ภาคอุตสาหกรรมต้องจับมือกันอย่างเป็นระบบ ทำให้ทุกภาคส่วนมองเห็นภาพ มองเห็นอนาคตของไผ่ในทิศทางเดียวกัน จะทำให้พืชที่ไร้ค่ากลับมาพลิกฟื้นเศรษฐกิจได้ดีไม่น้อย อีกประการเป็นที่ทราบดีว่าคุณสมบัติของไผ่ที่เป็นพืชโตเร็ว มีความแข็งแรงเทียบเท่าไม้บางชนิด หาได้ง่าย มีราคาถูก ปลูกเพียง 3-5 ปี ก็สามารถนำมาใช้งานได้ ประกอบกับสถานการณ์ป่าไม้ในเมืองไทยที่ลดจำนวนลง “ไผ่” จึงกลายเป็นทางเลือกในการใช้ไม้อย่างยั่งยืนในอนาคต ฉะนั้นบทบาทของสถาบันจึงอยากทำให้เกิดโมเดล (Model) หรือเป็นต้นแบบองค์ความรู้ให้แก่ประชาชน สร้างความมั่นใจให้กับทั้งคนปลูกและคนรับซื้อ ไม่ได้มีเจตนาให้เกิดประโยชน์ต่อกลุ่มบุคคลใดหรือฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง แต่เรียกว่า “ไผ่กู้ชาติ ปลูกเพื่อรัฐ”

 

 

 

อย่างไรก็ตามหาก "ไผ่" คือคำตอบหนึ่งที่ได้รับการทดลองและพิสูจน์แล้วว่า สามารถสร้างโอกาสและพัฒนาศักยภาพให้กับประเทศไทยได้จริงก็หวังว่าจะเป็นหนึ่งแนวทางในการวางยุทธศาสตร์ชาติที่สามารถเชื่อมโยงทุกฝ่ายทุกหน่วยงานให้เข้ามาร่วมขับเคลื่อนไปสู่เป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน(Sustainable) ทั้งนี้ ในด้านของวิชาไผ่ศาสตร์ ของมหาวิทยาลัยรังสิต จะบูรณาการเข้าสู่หลักสูตรการเรียนการสอนในคณะต่างๆ ของมหาวิทยาลัยรังสิต โดยจะมุ่งเน้นปรัชญาชาวบ้านเกี่ยวกับไผ่ตั้งแต่ฐานราก ความรู้พื้นฐานตั้งแต่การคัดเลือกสายพันธุ์ การปลูก การเก็บเกี่ยวผลผลิต การแปรรูป การขนส่ง การสร้างตลาด สร้างผลิตภัณฑ์ การวิจัยและพัฒนานวัตกรรมจากไผ่ ฯลฯ เพื่อให้เป็นพืชเศรษฐกิจ สร้างรายอย่างต่อเนื่องยาวนานและยั่งยืน โดยเน้นส่งต่อองค์ความรู้สู่ชุมชนเพื่อผลักดันไปยังตลาดนานาชาติ นอกจากนี้ สิ่งที่สำคัญอีกประการนั่นคือเมื่อไผ่ตอบโจทย์เศรษฐกิจได้แล้ว ประเทศไทยยังได้ป่ากลับคืนมาเพราะไผ่สามารถช่วยในการรักษาสภาพป่าต้นน้ำ สร้างความอุดมสมบูรณ์ให้แก่ระบบนิเวศน์อีกด้วย
 

"

ผู้จัดทำ

บทความที่คุณอาจสนใจ