เราควรให้เด็กเริ่มเรียนภาษาที่สองเมื่อไรจึงจะดีที่สุด  
คำตอบ คือ ยิ่งเริ่มได้เร็วแค่ไหนก็ยิ่งดี

 
เพราะเด็กจะมีโอกาสเป็นเด็กสองภาษาได้เร็วมากขึ้นควรเกิดอย่างเป็นธรรมชาติ จากงานวิจัยด้านประสาทวิทยาเราพบว่าการเรียนรู้ภาษาที่สองควรเริ่มต้นเร็วที่สุดเท่าที่จะทำได้ และควรเริ่มตั้งแต่เกิดด้วยซ้ำ (ถ้าทำได้) เนื่องจากเด็กแรกเกิดจะมีการพัฒนาสิ่งที่เรียกว่าจุดเชื่อมโยงของประสาท (Synaptic Connection) ด้วยความเร็วถึง 3,000 ล้านจุดต่อวินาที ฉะนั้น “สมองจะดูดซับทุกอย่างที่ทารกได้ยิน ได้เห็น รู้สึก รับรส สัมผัส และจะบรรจุสิ่งเหล่านั้นไว้ภายในสมองส่วนของความจำ” (Kotulak, 1997) ซึ่งสมองของเด็กเล็กมีสภาพคล้ายฟองน้ำซึ่งทำให้การเรียนรู้ภาษาพัฒนาได้อย่างรวดเร็วและเป็นธรรมชาติ โดยปราศจากอุปสรรคใดๆ เมื่อทารกอายุได้ 6-8 เดือน สมองของทารกจะมีจุดเชื่อมโยงของประสาทเพิ่มขึ้นถึง 1,000 ล้านล้านจุด และจะลดจำนวนลงเมื่อเด็กมีอายุมากขึ้น

เมื่อเด็กอายุได้ 10 ขวบ จุดเชื่อมประสาทดังกล่าวจะหายไปถึงครึ่งหนึ่ง จะเห็นว่างานวิจัยชี้ให้เห็นว่า เด็กที่เรียนรู้ภาษาที่สองช่วงเมื่ออายุมากขึ้น คือ 8 ถึง 9 ปี จะไม่สามารถเรียนรู้ภาษาได้เป็นภาษาแม่ นอกจากนี้ยังมีนักวิจัยอย่างชาเพลตัน (2016) ได้กล่าวว่า เด็กเล็กไม่เพียงแต่สามารถแยกแยะความแตกต่างของเสียงในภาษาต่างๆ ได้เท่านั้น แต่ยังสามารถออกเสียงที่มีลักษณะเฉพาะของภาษาโดยเฉพาะอย่างภาษาอังกฤษและภาษาจีนได้อีกด้วย เนื่องจากเด็กเล็กจะสามารถซึมซับคำและเสียงของภาษาได้อย่างรวดเร็ว ประโยชน์ของการเป็นเด็กสองภาษาไม่ได้มีแค่เพียงการพูดได้สองภาษา งานวิจัยมากมายแสดงให้เห็นว่า การที่เด็กเป็นไบลิงกัว (Bilingual) นั้น จะเพิ่มทักษะด้านอื่นให้ดีขึ้นได้ด้วย ไม่ว่าจะเป็น : 

1. การปรับตัวให้เข้ากับโลกที่เปลี่ยนแปลงอยู่เสมอ (Adaptable) 
2. มีทั้ง IQ และ EQ ที่สูงกว่าเด็กที่พูดได้ภาษาเดียว
3. เข้าใจคนจากหลากหลายวัฒนธรรม เชื้อชาติและภาษา ซึ่งสอดคล้องกับยุคแห่งโลกาภิวัฒน์ (Multicultural) 
4. มีทักษาการสื่อสารที่ดี (Communication Skills) 
5. สามารถแก้ปัญหาได้ดี (Complex Problem Solving Skills) และ 
6. มีความสุข (Happy Learners) 

ทั้งนี้ พ่อแม่สามารถทดสอบการเป็นเด็กสองภาษาของลูกได้โดย วิธีการสังเกตว่าลูกมักไม่มีความเครียดหรือความกังวลเมื่อต้องเผชิญกับสิ่งใหม่ๆ เช่น การไปศูนย์การค้า ไปเยี่ยมญาติ หรือการเดินทางไปพบกับสิ่งแปลกใหม่ (Vos, 2008; Science Daily, 2019) พ่อแม่จึงควรเริ่มสร้างสิ่งแวดล้อมที่เป็นสองภาษาให้ลูกตั้งแต่เล็กและส่งเสริมการเรียนที่สอนทั้งสองภาษาตั้งแต่ 2 ขวบเป็นต้นไป

ฉะนั้น สำหรับใครที่กำลังเรียนอยู่ในรั้ว มหาวิทยาลัยอยู่ขณะนี้ก็ไม่ต้องกังวลใจไป เพราะสถาบันการศึกษาส่วนใหญ่มีการเตรียมความพร้อมในการปรับพื้นฐานให้กับนักศึกษาที่เข้ามาศึกษาในช่วงปีแรกๆอยู่แล้ว ดังเช่นหมวดวิชาทั่วไป วิชาเลือก หรือแม้กระทั่งสถาบันภาษาอังกฤษ ชมรม สถานที่ที่ให้นักศึกษาสามารถเลือกค้นคว้าเพิ่มเติมหาความรู้ด้านภาษาเพื่อพัฒนาทักษะของตนเองได้ตลอดเวลา เพียงแต่ต้องคิดที่จะเริ่มต้น...ถึงแม้จะอายุมากกว่า 2 ขวบ ความพยายามเรียนรู้เกิดได้ตลอดชีวิตนั่นเอง
 

********************

ดร. อภิรมณ อุไรรัตน์